Σε φυσιολογικές καταστάσεις, οι ωοθήκες παράγουν μεγάλες ποσότητες οιστρογόνων και προγεστερόνης. Αυτές εμφανίζονται μετά την ωορρηξία και σε μεγάλες ποσότητες, καθώς επίσης και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Παράλληλα, εκκρίνονται και μικρότερες ποσότητες τεστοστερόνης (ανδρική ορμόνη). Στην περίπτωση των πολυκυστικών ωοθηκών, η τεστοστερόνη μπορεί να αυξηθεί. Η κατάσταση αυτή, επειδή σχετίζεται με αύξηση ανδρικών ορμονών στο αίμα, χαρακτηρίζεται ως υπερανδρογοναιμία.
Άλλα χαρακτηριστικά του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS – PolyCystic Ovary Syndrome) αποτελούν η αύξηση της ινσουλίνης στο αίμα ( υπερινσουλιναιμία ) και μια τυπική υπερηχογραφική εικόνα των ωοθηκών ( αυξημένος όγκος και αριθμός άτρητων ωοθυλακίων ). Κοινό χαρακτηριστικό αποτελεί η πιο αραιή πραγματοποίηση ωορρηξίας , η υπογονιμότητα ενώ ακριβώς λόγω μεταβολικών διαταραχών μπορεί να συνυπάρχει μεταβολικό σύνδρομο ή ακόμα και αλλοιώσεις που αφορούν το ενδομήτριο.
Οι πολυκυστικές ωοθήκες,.είναι αγνώστου αιτιολογίας πάθηση και υπάρχει μικρή κληρονομικότητα στην εμφάνισή της. Επηρεάζει περίπου 1 στις 6 γυναίκες, ενώ σε πολλές περιπτώσεις συνυπάρχει με αυξημένο σωματικό βάρος και συσχετίζεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη και την ανάπτυξη διαβήτη.
Σχετίζεται με διαταραχές περιόδου (συνήθως αραιομηνόρροια και για πολύ καιρό), ακμή, τριχοφυΐα (υπερπαραγωγή τεστοστερόνης), παχυσαρκία και υπογονιμότητα (οφείλεται σε μείωση της συχνότητας ή απουσία ωορρηξίας).
Η διάγνωση τίθεται με το ιστορικό και τη γυναικολογική εξέταση και επιβεβαιώνεται με το υπερηχογράφημα και τον ορμονικό έλεγχο. Κάθε γυναίκα έχει το δικό της προφίλ και δυναμικό γονιμότητας, γι’ αυτό και η θεραπεία εξατομικεύεται. Μία συνήθης αντιμετώπιση γίνεται με αντισυλληπτικά χάπια για την τακτοποίηση της περιόδου και την πρόληψη οστεοπόρωσης.
Εξίσου όμως σημαντική και πολλές φορές αποτελεσματικότερη είναι μια συντηρητική αντιμετώπιση που θα περιλαμβάνει:
- απώλεια βάρους,
- σωματική άσκηση
- επαρκή πρόσληψη ασβεστίου.
- χρήση ειδικών συμπληρωμάτων διατροφής.
Απώλεια σωματικού βάρους μέχρι και 5% έχει αποδειχτεί ότι μπορεί να επαναφέρει την ωορρηξία και να ρυθμίσει την περίοδο αλλά και να βοηθήσει στην αυτόματη η υποβοηθούμενη σύλληψη.
Πριν από οποιοδήποτε λήψη αντισυλληπτικών με σκοπό την ρύθμιση του κύκλου, οι γυναίκες θα πρέπει να δοκιμάζουν ηπιότερες και με λιγότερες παρενέργειες θεραπείες. Τέτοιες πραγματοποιούνται μέσω ειδικών συμπληρωμάτων που μπορεί να βελτιώσουν την ποιότητα των ωαρίων, τον αριθμό των ωορρηξιών, το μεταβολικό και ορμονικό προφίλ της γυναίκας.
Αν μια γυναίκα επιθυμεί, για λόγους αντισύλληψης ή γιατί έχουν αποτύχει η υπόλοιπες μέθοδοι, να πάρει χάπια αντισυλληπτικά θα πρέπει να υποβάλλεται σε συγκεκριμένο αιματολογικό έλεγχο πριν την λήψη τους, για να περιορίσει τον κίνδυνο παρενεργειών από τη χρήση τους.
Τέλος, πολλές φορές η εμπλοκή ενδοκρινολόγου στην αντιμετώπιση του συνδρόμου είναι απαραίτητη. Παλαιοτέρα εφαρμοζόταν σφηνοειδής εκτομή των ωοθηκών για τον έλεγχο της ωορρηξίας, σήμερα όμως υπάρχουν πολλά συμπληρώματα-φάρμακα με τα οποία αυτή επιτυγχάνεται. Η συστηματική αντιμετώπιση εξασφαλίζει αυξημένη αυτοπεποίθηση στη γυναίκα, καλύτερη γονιμότητα και οπωσδήποτε καλύτερη εμφάνιση.
