Πώς παράγεται το μητρικό γάλα
Σύμφωνα με έρευνες, το 97% των μητέρων είναι ικανές να γαλακτοφορήσουν με επιτυχία. Η προετοιμασία του μαστού ξεκινά κατά την εγκυμοσύνη, ενώ η παραγωγή του γάλακτος αρχίζει αμέσως μετά τον τοκετό και την αποβολή του πλακούντα. Όταν δοθεί το ερέθισμα στον εγκέφαλο με τις θηλαστικές κινήσεις που κάνει το μωρό, απελευθερώνονται από την υπόφυση δύο ορμόνες, η προλακτίνη και η οξυτοκίνη. Οι ορμόνες αυτές μεταφέρονται με το αίμα στο μαστό. Η προλακτίνη βοηθά στην παραγωγή του γάλακτος στις κυψελίδες του μαστού, ενώ με την οξυτοκίνη προωθείται το γάλα στους γαλακτοφόρους πόρους και τη θηλή.
Η σύσταση του μητρικού γάλακτος ποικίλλει από θηλασμό σε θηλασμό, από μέρα σε μέρα (πρωτόγαλα τις πρώτες μέρες μετά τον τοκετό) και από ώρα σε ώρα (στην αρχή του θηλασμού το γάλα είναι λεπτόρρευστο, ενώ το γάλα που παράγεται στο τέλος του θηλασμού είναι πλουσιότερο σε λίπος και συνεπώς σε θερμίδες).
Οι πρώτες ημέρες
Συχνά πολλές μητέρες αντιμετωπίζουν δυσκολίες με το θηλασμό, ειδικά τις πρώτες ημέρες, οπότε χρειάζονται φροντίδα και υποστήριξη ώστε να μην απογοητευτούν και εγκαταλείψουν την προσπάθειά τους να θηλάσουν. Έχοντας αυτοπεποίθηση και πίστη, θα ξεπεράσετε τις πιθανές αρχικές δυσκολίες. Όσο πιο γρήγορα μετά τον τοκετό και όσο πιο συχνά θηλάζει το μωρό, τόσο γρηγορότερα και ευκολότερα ξεκινάει η παραγωγή του μητρικού γάλακτος και είναι ανάλογη με τις ανάγκες τόσο του νεογέννητου όσο και του βρέφους, ποσοτικά και ποιοτικά.
Πώς να ξεκινήσετε με το μωρό σας
Περιβάλλον. Θα πρέπει να είναι υποστηρικτικό, η ατμόσφαιρα ήρεμη και ευχάριστη και η προσοχή σας θα πρέπει να είναι συγκεντρωμένη στο μωρό σας. Το άγχος και η κούραση είναι ανασταλτικοί παράγοντες για την ικανοποιητική παραγωγή γάλακτος, ενώ αντίθετα η ξεκούραση, η ηρεμία και η αυτοπεποίθηση συμβάλλουν στην επιτυχία του θηλασμού.
Φροντίδα των μαστών-θηλών. Το πλύσιμο των χεριών πρέπει να γίνεται πριν από κάθε θηλασμό για την αποφυγή μετάδοσης μικροβίων. Φροντίζετε να κάνετε μπάνιο καθαριότητας, πλένοντας το στήθος με νερό και σαπούνι μία φορά την ημέρα, ενώ τις επόμενες φορές μπορείτε να το καθαρίζετε μόνο με νερό πριν και μετά το θηλασμό.
Θέση της μητέρας. Την ώρα του θηλασμού η θέση που θα προτιμήσετε πρέπει να είναι αυτή που σας κάνει να νιώθετε άνετα, ώστε να διευκολύνεστε στο θηλασμό. Αν προτιμάτε να θηλάζετε καθιστή, μπορείτε να έχετε ένα μαξιλάρι στα γόνατά σας για να ακουμπάει το μωρό και να το φέρνει πιο κοντά στο στήθος.
Θέση του μωρού. Το μωρό πρέπει να είναι ξαπλωμένο στο πλάι και γυρισμένο προς το στήθος. Με το ένα χέρι κρατάτε το στήθος σας από κάτω, ενώ με το άλλο σας χέρι κρατάτε το μωρό σας.
Θέση θηλασμού. Όταν το μωρό ψάχνοντας ανοίξει καλά το στόμα του, φέρνετε το μωρό προς το στήθος σας, φροντίζοντας το μωρό να πάρει στο στόμα του και τμήμα της θηλαίας άλω (της σκούρας περιοχής γύρω από τη θηλή). Έτσι, το μωρό παίρνει μεγαλύτερη ποσότητα γάλακτος που είναι περισσότερο συγκεντρωμένο γύρω από τη θηλαία άλω και αποφεύγεται ο τραυματισμός της θηλής.
Σωστός θηλασμός. Δεν πρέπει να πονάτε κατά τη διάρκεια του θηλασμού, γιατί αυτό σημαίνει ότι το μωρό δεν έχει τοποθετηθεί σωστά στο στήθος. Όταν ένα μωρό θηλάζει σωστά, κάθεται ήσυχο στο στήθος, κάνει ρυθμικές θηλαστικές κινήσεις και τα χείλη του μοιάζουν με "βεντούζα".
Γεύματα μωρού. Το κάθε μωρό είναι διαφορετικό από το άλλο και την ίδια ποσότητα γάλακτος την παίρνει σε διαφορετικό χρόνο. Τα γεύματα δεν είναι ποτέ ισόχρονα και το μωρό έχει την ικανότητα να ρυθμίζει μόνο του την ποσότητα που του χρειάζεται. Είναι πιο σωστό σε κάθε θηλασμό το μωρό να θηλάζει από τον ένα μαστό και στον επόμενο από τον άλλον, για να πετύχουμε την ομοιόμορφη κένωση των μαστών.
Μετά το θηλασμό. Το μωρό διευκολύνεται με την κατάλληλη θέση, όρθιο και ακουμπισμένο στο στήθος, ώστε να διευκολυνθεί η έξοδος του αέρα που τυχόν έχει καταπιεί κατά τη διάρκεια του θηλασμού (ρέψιμο). Η καλύτερη στάση του μωρού στην κούνια για να κοιμηθεί, είναι γυρισμένο στο πλάι και χωρίς μαξιλάρι.
Αν το μωρό κλαίει. Έστω κι αν πέρασε πολύ λίγος χρόνος από το θηλασμό, δεν πρέπει να τρομοκρατείστε ότι δεν έχετε αρκετό γάλα, αλλά να το ξαναθηλάσετε αποφεύγοντας το συμπλήρωμα ξένου γάλακτος ή άλλων υγρών. Το πρόβλημα είναι συνήθως παροδικό και τα συχνά και ακατάστατα γεύματα τακτοποιούνται στις 6 πρώτες περίπου εβδομάδες.
Σημεία επάρκειας του γάλακτος αποτελούν: Η σταθερή αύξηση του βάρους, που πρέπει να ελέγχεται κάθε 10 ημέρες τον πρώτο καιρό και μετά κάθε μήνα, καθώς επίσης και η συμπεριφορά του νεογνού (κλάμα, διάρκεια ύπνου κ.α.). Μερικές φορές η βεβαιότητα όσον αφορά την επάρκεια του γάλακτος, πρέπει να επιβεβαιωθεί από τον παιδίατρο.
Δίδυμα. Είναι δυνατό να τα θηλάζετε. Μπορείτε μάλιστα αν σας βολεύει να τα θηλάζετε συγχρόνως. Ένας τρόπος είναι πάνω σε δύο μαξιλάρια να τα κρατάτε με τα πόδια τους προς τη μασχάλη σας και με τα χέρια σας να στηρίζετε τα κεφάλια τους.
Διατροφή της μητέρας. Μη ξεχνάτε πως δε χρειάζεται να τρώτε για δύο, αλλά να καλύπτετε σωστά τις δικές σας θερμιδικές ανάγκες. Είναι καλύτερα να τρώτε κυρίως φρέσκα φρούτα και λαχανικά, κρέας, ψάρι, αυγά και τυρί και να αποφεύγετε τα πολλά γλυκά. Πιείτε όσα υγρά θέλετε, ακόμα και την ώρα που θηλάζετε. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να υπερβείτε το κανονικό σας βάρος, αλλά και να κάνετε δίαιτες αδυνατίσματος. Με το τέλος του θηλασμού θα χάσετε όλα τα επιπλέον κιλά που κερδίσατε κατά την εγκυμοσύνη και το στήθος σας θα ξαναπάρει το φυσικό του σχήμα.
Να αποφεύγετε το κάπνισμα και το αλκοόλ, μιας και περιέχουν ουσίες που περνούν στο μητρικό γάλα και το επηρεάζουν.